Ong có thể biến ánh sáng Mặt trời thành điện

Các nhà khoa học thuộc trường Đại học Tel Aviv (Israel) vừa phát hiện thấy rằng, loài o­ng bắp cày phương Đông có khả năng đặc biệt biến ánh sáng Mặt trời thành năng lượng điện.

Các nhà khoa học trước đây từng phát hiện khả năng biến ánh sáng Mặt trời thành năng lượng điện của loài o­ng bắp cày phương Đông sau khi quan sát thấy rằng, loài o­ng này làm việc càng hăng khi trời càng nắng to – đây là một điều bất thường đối với các loài o­ng khác. Mới đây, tiến sĩ Marian Plotkin và các cộng sự tại ĐH Tel Aviv đã tiến hành nghiên cứu sâu hơn về cấu trúc bộ xương ngoài của o­ng bắp cày phương Đông để tìm hiểu cách thức tạo ra điện của chúng. Kết quả, nhóm nghiên cứu phát hiện, những sắc tố trong mô màu vàng của loài o­ng này có thể hấp thu ánh sáng. Lượng ánh sáng này sau đó sẽ được các mô màu nâu chuyển hóa thành điện.

“Khi chúng tôi tiến hành nghiên cứu này, nhiều người nói với tôi rằng nghiên cứu sẽ không bao giờ thành công. Vì thế, tôi rất vui về kết quả vừa thu được. Chúng ta đã từng nhận thấy khả năng hấp thụ ánh sáng Mặt trời ở các loài thực vật và vi khuẩn, nhưng đây là lần đầu tiên chúng ta phát hiện khả năng này ở động vật”, tiến sĩ Marian Plotkin, người đứng đầu nghiên cứu, cho biết trên trang National Geographic. Kết quả phân tích hé lộ, các mô màu nâu của o­ng bắp cày phương Đông có chứa chất melanin – một loại sắc tố bảo vệ da người bằng cách hấp thụ tia tử ngoại và biến nó thành nhiệt. Ngoài ra, cấu trúc của các mô màu  này cũng bao gồm nhiều đường rãnh bắt ánh sáng và cắt thành nhiều tia sáng nhỏ hơn.

Trong khi đó, những mô màu vàng của o­ng chứa xanthopterin, sắc tố tạo màu cho cánh bướm và nước tiểu của động vật có vú. Khi nhóm nghiên cứu phân lập xanthopterin trong một hỗn hợp ở dạng lỏng, rồi đặt hỗn hợp vào điện cực của pin mặt trời và chiếu ánh sáng vào điện cực, sắc tố trong hỗn hợp tạo ra điện.

Mặc dù các nhà khoa học vẫn chưa biết o­ng bắp cày tạo ra điện để làm gì, nhưng nghiên cứu này là tiền đề để tìm ra các loại côn trùng tương tự cũng có khả năng phát điện và phát triển những công nghệ điện Mặt trời hiệu quả hơn.

 

Những động vật “đánh cắp” chất độc của loài khác

Vừa qua người ta phát hiện một loài nhái, dài không đầy 1 cm, nhưng chất độc của nó đủ đề giết chết một vài người. Điều đáng nói chính là chất độc ấy nó chiếm đoạt của loại rệp độc mà nó thường chén. Trong giới tự nhiên, không ít những con vật như thế.

Cách đây không lâu các nhà khoa học phát hiện trong rừng trên một hòn đảo của Cuba một loài nhái lạ sống trên cây. Nó dài dưới 10mm, tên khoa học là Eleutherodactylus, có thể nằm gọn trong lòng bàn tay. Nhưng chớ đụng vào nó. Nó cực độc đấy.

Trên da của nó có hàng nghìn tuyến tiết ra các ankaloid gây chết người, thấm qua da khi tiếp xúc, làm tim loạn nhịp và sau vài phút lập tức ngừng đập. Phân tích các chất độc này, các nhà khoa học nhận thấy nhái “chiếm dụng” chúng từ thức ăn. Thì ra món khoái khẩu của nhái là một loại rệp cây có chứa chất độc nhưng chất độc này chẳng làm gì nổi nhái. Nó chỉ chuyển từ dạ dày nhái đến các tuyến dưới da. Người ta biết được điều này khi bắt nhái và nuôi bằng các côn trùng khác không có chất độc thì nhái cũng không độc nữa. Song nếu lại thả chúng vào thiên nhiên, chúng tự chọn thực phẩm mình ưa thích, chúng lại “hiện nguyên hình” là loài nhái độc.

Những con vật tự mình không tạo ra chất độc như thế, gọi là loài “độc thứ cấp” - rất phổ biến trong Thiên nhiên, bao gồm nhiều con vật thường gặp bao gồm cả côn trùng, nhuyễn thể, giun và cả động vật có xương sống nữa. Thường, những con vật này chỉ dùng chất độc “vay mượn” vào mục đích tự vệ mà không dùng làm vũ khí tấn công, song đôi khi cũng có ngoại lệ. Điển hình là một loài rắn nước độc (tên khoa học là Rhabdophis tigrina) sống ở nhiều vùng thuộc Đông Á lợi dụng chất độc để tấn công các con mồi khác. Loài ăn thịt này từ các tuyến tiết ra chất độc để săn mồi. Chất độc ấy, chúng lấy từ cóc và nhái độc.

Các nhà khoa học đã thì nghiệm chia những con rắn nói trên thành 3 nhóm và nuôi bằng những thức ăn khác nhau, một nhóm nuôi bằng những loài lưỡng cư độc, một nhóm chỉ cho ăn cá và nhái thường gặp; nhóm thứ ba cho ăn hỗn tạp. Sau vài tuần họ thấp những con nhóm 1 và 3 đều độc (qua việc làm chết ngay con mồi), nhóm 2 không làm các con mồi bị chết. Từ đó, họ rút ra kết luận là có các trường hợp chúng dùng chất độc lấy từ con mồi để tấn công những con vật khác. Tuy nhiên, chất độc chiếm đoạt không giống chất độc của con mồi mà chỉ những thành phần nào có tác dụng nhất.

Vì sao một số loài ăn thịt “chiếm dụng” chất độc của loài khác là điều quá đơn giản. Những chất độc đó tổng hợp không dễ và cần nhiều năng lượng và như ta đã biết, con vật nào cũng cố gắng tiết kiệm trong cuộc sống của mình. “Ăn cướp” chất độc thành phẩm của kẻ khác là cách khôn ngoan nhất, khỏi mất công tự sản xuất ra.

Cách tiết kiệm ấy của chúng đôi khi rất thú vị. Thí dụ loài chim sáo đá (Pitohui dichrous) sống ở New Guinnea trong cơ thể chứa một lượng chất độc khá nhiều để tự vệ, khiến rắn và các loài chim ăn thịt khác không dám ăn đụng đến mình. Chất độc này rất giống chất batrakhotoxin của loài nhái Nam Mỹ nói trên, mà chúng chiếm đoạt của loài bọ hung độc ở địa phương là Choresine pulchra. Thế nhưng mới đây các nhà khoa học phát hiện bọ hung này cũng đâu có tự sản xuất ra chất độc. Chính nó có được là nhờ tìm ăn một cách rất công phu từ cácloài cây độc.

Vậy là đã xảy ra hiện tượng vay mượn kép: chim mượn của bọ hung, bọ hung mượn của cây cối. Không loại trừ điều này cũng y hệt ở loài  nhái Nam Mỹ vừa kể.

Cũng có khi chất độc thứ cấp này lại trở thành vô hại. Từ lâu các nhà sinh học đã biết loài nhím có thói quen cứ lấy nước bọt liếm vào những chiếc lông gai của mình mà họ thắc mắc song chưa hiểu vì sao. Trong số này có nhà động vật học Edmond Braudi, trường Đại học Philadelphia nên ông để tâm tìm hiểu. Ông quan sát một con nhím tai dài sống ở Nam Brasilia và châu Phi và phát hiện khi nó ăn con cóc, thì đầu tiên nó tìm những tuyến phía sau mắt con cóc, nhai đi nhai lại để hỗn luyện nước bọt của nó với chất nào đó trong tuyến độc của cóc rồi bôi vào những cái gai của nó, sau đó mới ăn con cóc. Ông kể lại “Tôi đã thấy con vật lăn xuống đất như dãy chết, miệng sùi bọt và nó lấy những bọt đó liếm vào những chiếc lông gai của mình”.

Sau rất nhiều lần quan sát con nhím, ông kết luận, nó đã biết lợi dụng chất độc mượn của cóc để tăng khả năng tự vệ của những chiếc gai nhọn. Có thể hiều được dễ dàng tại sao trước khi ăn, nhím lại có thói quen liếm những chiếc lông gai như vậy. Chúng đã mượn vũ khí của kẻ khác để giết kẻ nào dám đụng chạm đến mình. Con nhím hiền lành chúng ta nuôi làm cảnh, nều vô tình thả ra ngoài vườn rất có thể làm bạn bị ngộ độc khi âu yếm vuốt ve nó. Nếu gặp một con nhím lạ trong rừng hoặc ở công viên mà chưa rõ hành tung của nó, đừng vội vàng thể hiện tình cảm bằng cách chạm vào lông nó. Biết đâu nó vừa có một bữa tiệc thịnh soạn bằng con cóc trong bụi rậm kia.

 

Côn trùng có tinh hoàn ‘khủng’ nhất

Các nhà khoa học Anh vừa công bố tìm thấy loài động vật có tinh toàn lớn nhất so với trọng lượng cơ thể. Đó là loài dế bụi rậm Platycleis affinis.

Tờ Guardian đưa tin, tinh hoàn của dế bụi rậm Platycleis affinis chiếm 14% so với trọng lượng cơ thể, phá kỷ lục trước đó thuộc về loài ruồi giấm Drosophila bifurca với tỷ lệ được ghi nhận là 10,6%. Còn với tinh hoàn của con người thì tỷ lệ trên chỉ là 0,04% - 0,08%.

Tạp chí Sinh học Biology Letters của Hiệp hội Hoàng gia Anh dẫn lời của tiến sĩ Karim Vahed - trưởng nhóm nghiên cứu này - công tác tại ĐH Derby(Anh) nói: “Chúng tôi thật bất ngờ về kích cỡ tinh hoàn của loài côn trùng này, dường như nó chiếm toàn bộ khoang bụng”.

Ông Derby cho biết dế bụi rậm Platycleis affinis thường được tìm thấy tại các khu vực đồng cỏ phía đông nam châu Âu - nơi ông và các đồng nghiệp tại ĐH Cambridge (Anh) đã thu thập mẫu của loài này để tìm hiểu cấu trúc tinh hoàn giống đực và hành vi giao phối của chúng.

Qua nghiên cứu loài dế bụi rậm Platycleis affinis, ông Derby cho hay tinh hoàn của dế đực sản xuất ít lượng tinh trùng trong mỗi lần giao phối với bạn tình, “không tương xứng” so với tinh toàn to lớn được trời phú cho nó. Ông Vahed giải thích, điều này là do con đực dự trữ tinh trùng cho nhiều lần giao phối khác. Kết thúc cuộc giao hoan với một con cái, chàng dế Platycleis affinis sẵn sàng giao phối một lần nữa với bạn tình trong vòng một giờ sau đó, trong khi các loài dế bụi rậm khác có tinh hoàn nhỏ hơn thì quãng thời gian này kéo dài tới 5 ngày.

 

Những “kẻ khổng lồ” trong thế giới côn trùng

Trong suy nghĩ của nhiều người, côn trùng là những loài động vật không xương sống có kích thước từ rất nhỏ đến cực nhỏ. Tuy nhiên, cũng giống như thế giới con người, trong thế giới của hàng triệu loài côn trùng khác nhau cũng đang tồn tại những “kẻ khổng lồ” của riêng chúng.Dưới đây là danh sách 10 loài côn trùng “khổng lồ” trong thế giới hoang dã từng được con người ghi nhận.

1. Bọ cánh cứng Titan

Cho đến nay, bọ cánh cứng Titan là loài côn trùng cánh cứng lớn nhất từng được biết đến sinh sống trong rừng mưa Amazon nam Mỹ. Nó cũng là một trong những loài côn trùng có kích thước lớn nhất thế giới. Một con bọ cánh cứng Titan trưởng thành có chiều dài cơ thể lên đến 16,7 cm. Nếu tính cả độ dài của đôi râu, chiều dài cơ thể của bọ Titan có thể lên đến 21 cm. Loài bọ này có bộ vỏ và hàm dưới rất cứng. Hàm dưới của chúng có thể cắt đứt một chiếc bút chì loại tốt và có thể cắn xuyên qua da của con người.

2. Côn trùng que khổng lồ

 

Côn trùng que thường sinh sống trong những khu rừng tre trúc, hình dáng của chúng rất giống một que trúc. Cơ thể chúng rất dài và lớn. Chiều dài trung bình của loài côn trùng này khoảng từ 10 – 30 cm. Con lớn nhất có thể có chiều dài lên đến 260 cm. Đây là loài côn trùng dài nhất trên thế giới từng được biết tới. Trong cuộc chiến sinh tồn, loài côn trùng này rất giỏi ngụy trang. Khi chúng đậu trên một cành cây hoặc môt cành trúc thì trông chúng chẳng khác gì một cành cây khô. Khi gặp nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, màu sắc của chúng sẽ trở nên đậm hoặc nhạt hơn.

3. Dế Weta

Dế Weta cũng là một trong những loài côn trùng có kích thước “khổng lồ”. Không tính chiều dài của chân và râu, thân hình của mỗi con dế Weta đã dài 10 cm. Trọng lượng của chúng có thể lên tới 70-80 gam, lớn hơn ruồi nhặng từ 100 – 150 lần. Điều đặc biệt của loài dế này là suốt 200 trăm triệu năm chúng gần như không có chút tiến hóa nào. Hình dáng của chúng gần như được giữ nguyên vẹn cho đến hiện tại. Loài dế Weta cũng được các nhà sinh vật học xếp vào những loài hung hãn nhất thế giới. Chúng có thể đánh đuổi cả chuột và cắn cả người. Tuy nhiên điều này chỉ xảy ra khi chúng cảm thấy bị uy hiếp.

4. Bọ Goliath

Dù là kích thước hay trọng lượng, bọ Goliath vẫn đáng mặt là một trong những loài côn trùng. Bọ Goliath sinh trưởng chủ yếu ở châu Phi. Một con đực trưởng thành có thể dài đến 10 cm, nặng 100 gam. Chúng được coi là những kẻ ăn chay triệt để trong thế giới tự nhiên. Tuy nhiên chúng lại là món ăn khoái khẩu cho chó và mèo.

5. Bướm khế

Với chiều dài cánh có thể lên đến 30 cm, bướm khế là loài bướm sâu có kích thước lớn nhất trên thế giới từng được biết tới. Nhưng cũng vì kích thước khá lớn màu sắc lại sặc sỡ, loài bướm này thường xuyên bị săn bắt làm tiêu bản.

6. Bướm nữ hoàng Alexandra

Một con bướm nữ hoàng Alexandra có thể có sải cánh lên tới 31 cm, dài 8 cm và nặng 12 gam. Loài bướm này chỉ phần bố trong phạm vi khoảng 100 km2 ở những khu rừng mưa thuộc Ghi-nê. Từ năm 1989 tới nay, loài bướm này đang phải đối mặt với nguy cơ bị tuyệt chủng.

7. Bọ Acteon

Bọ Acteon là một trong những loài bọ cánh cứng cánh cứng lớn nhất sinh sống trong những khu rừng mưa Nam Mỹ. Một con bọ trưởng thành có thể dài 12,7 cm. Giống như những loài bọ cánh cứng khác, trên lưng của loài bọ Acteon mang một lớp cánh cực kỳ rắn chắc. Chính vì thể hình quá lớn của chúng, bọ Acteon gần như không có loài thiên địch nào.

 Những kỷ lục đáng kinh ngạc của côn trùng

Nhà côn trùng học Richard Jones vừa giới thiệu bộ sưu tập côn trùng kỳ lạ và độc đáo với những kỷ lục đáng kinh ngạc, cho thấy thế giới côn trùng còn nhiều điều thú vị mà con người chưa khám phá hết.

1. Côn trùng trắng nhất

Bọ cánh cứng ma Cyphochilus

Bọ cánh cứng ma Cyphochilus là côn trùng trắng nhất, trắng hơn cả răng và sữa. Có nguồn gốc ở Đông Nam Á, các nhà khoa học tin trải qua quá trình tiến hóa, màu trắng của bọ cánh cứng ma đã bắt chước các loài nấm trắng địa phương để ngụy trang. Sợi lông trắng mọc trên cơ thể loài bọ này mỏng hơn 10 lần so với sợi tóc con người. Bây giờ, một nghiên cứu mới cho thấy các nhà nghiên cứu dựa vào cảm hứng màu trắng trên để sản xuất lớp phủ trắng ngoài cho giấy đạt chất lượng tốt hơn.

2. Côn trùng căng tròn nhất

 

Kiến mật

Đó là các loài kiến mật thuộc nhóm kiến Myrmecocystus thường làm tổ trong các hốc đất khô hạn ở phía tây Bắc Mỹ. Cơ thể chúng phình to lên thành một “thùng chứa chất lỏng” đầy đường glucose và fructose - đây là sản phẩm tích trữ sau khi chúng ăn dịch ngọt tiết ra từ những bông hoa sa mạc. Những dịch ngọt này đồng thời sẽ phục vụ - làm thức ăn - cho các thành viên khác trong tổ.

3. Côn trùng xấu xí nhất

           Mang danh côn trùng xấu xí nhất thuộc về loài sâu bướm Stauropus fagi. Với hình dạng cơ thể được cho là vừa giống loài nhện, vừa giống bò cạp, loài sâu bướm này có “những mấu bám ở hậu môn” - còn được gọi chân bám hút để giữ thăng bằng cơ thể khi đeo cây, còn những chân ngực sẽ hung hăng ngoe nguẩy khi bị kẻ thù đe dọa.

4. Côn trùng có đầu dài nhất

       Kỷ lục côn trùng có đầu dài nhất thuộc về loài mọt ngũ cốc hươu cao cổ Trachelophorus giraffa ở quốc đảo Madagascar. Con đực sử dụng cái đầu dài đấu với đối thủ để thu hút bạn tình, còn con cái dùng nó cho mục đích khác - cắt và cuộn chiếc lá có hình dạng điếu thuốc - sau đó, nó chui vào trong đó đẻ trứng.

5. Côn trùng mở rộng phạm vi sống “đáng chú ý đề phòng” nhất

        Loài côn trùng nguy hiểm này lan truyền từ Đông Nam Á sang Nam Mỹ và châu Phi thông qua việc buôn bán thương mại các lốp xe. Những lốp xe này chẳng may bị tích tụ nước mưa, vô tình trở thành hồ chứa nước nhân tạo cho chúng sinh sản.

6. Côn trùng có sải cánh lớn nhất

            Với sải cánh trải dài lên đến 30,48 cm, loài bướm đêm ma Hepialus humuli sống ở Trung và Nam Mỹ được ghi vào kỷ lục côn trùng có sải cánh lớn nhất. Mặc dù với sải cánh khổng lồ như thế, loài côn trùng này vẫn có thể ngụy trang tốt vào thân cây.

7. Côn trùng ngụy trang khéo léo nhất

bướm Kallima inachus

          Loài côn trùng có tài ngụy trang khéo léo nhất thuộc về bướm Kallima inachus. Loài bướm này được tìm thấy tại miền bắc Ấn Độ, Trung Quốc và Nhật. Nó có khả năng bắt chước y hệt một chiếc lá khô.

8. Côn trùng lớn nhất

Titanus Giganteus

            Titanus Giganteus là loài côn trùng lớn nhất với chiều dài cơ thể có thể đạt tới 17cm. Nó cũng là một trong những loài côn trùng hiếm nhất thế giới. Mãi cho tới thế kỷ 20 khi nó bị thu hút bởi những ánh đèn đường trên bờ sông Rio Negro, gần thành phố Manaus, tây bắc Brazil, các nhà khoa học mới phát hiện loài này.